Τη ναζιστική εγκληματική «λογική», πλήρωσαν με τη ζωή τους 14 κάτοικοι της Μήλου στις 23 Φεβρουαρίου του 1943. Στις μέρες μας οι εκδηλώσεις τιμής και μνήμης δεν αφήνουν τη θυσία τους να ξεχαστεί.

Και όμως στο παρελθόν, το αίτημα του Δήμου Μήλου για να χαρακτηριστεί το νησί «ως μαρτυρική νήσος που επλήγη από τις δυνάμεις κατοχής την περίοδο 1941-1944», είχε απορριφθεί.

Το ert.gr υπενθυμίζει τα γεγονότα μέσα από υλικά που μας είχε κοινοποιήσει ο Δήμος Μήλου σε παλαιότερη αναφορά μας στο θέμα. Πρόκειται για αρχειακό υλικό, που ρίχνει φως στα γεγονότα εκείνης της περιόδου, που εξελίχθηκαν μετά το βομβαρδισμό από τρία αεροπλάνα της RAF (Royal Air Force), του πλοίου «Άρτεμις Πίττα».

Η διαταγή της εκτέλεσης υπεγράφη από τον γνωστό για τις εκκαθαρίσεις των Εβραίων στην πόλη Libau της Λετονίας, διοικητή των κατοχικών δυνάμεων στη Μήλο, πλοίαρχο Hans Kawelmacher.

Από τα υλικά του Δήμου Μήλου:

Το νησί μας, η Μήλος κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου πλήρωσε με μεγάλο φόρο αίματος την Γερμανική Κατοχή.
Όπως γνωρίζετε με απόφαση του Δ.Σ. έχουμε δρομολογήσει την συγκέντρωση υπογραφών για τις Γερμανικές αποζημιώσεις.
Πέρα από τις μεμονωμένες απώλειες, το σημαντικότερο γεγονός που στιγμάτισε την ιστορία του νησιού, ήταν η άδικη εκτέλεση των Δεκατεσσάρων συμπατριωτών μας.

Παραθέτω ένα σύντομο ιστορικό των γεγονότων που συνέβησαν πριν και μετά την εκτέλεση των συμπατριωτών μας από το βιβλίο του κ. Μπελιβανάκη Γρηγορίου «Oι Γερμανοί στη Mήλο 1941-45»:
«Το φορτηγό πλοίο «Άρτεμις», εστάθμευε στο λιμάνι του Aδάμαντα μαζί με άλλα πλοία. Ήταν φορτωμένο με στρατιωτικό υλικό και καύσιμα που πήγαινε για Κρήτη και ίσως Αφρική. Το πλοίο βομβαρδίστηκε από αγγλικά αεροπλάνα, ανατινάχθηκε, και κάηκε, μεγάλο δε μέρος του φορτίου του που επέπλεε, εκβράστηκε στην περιοχή Μαύρα Γκρεμνά και Χιβαδολίμνη. Mέσα στο πλοίο βρήκαν τον θάνατο 15 Έλληνες μέλη του πληρώματος και 14 Γερμανοί. Ένα από τα αεροπλάνα που του επιτέθηκαν χτυπήθηκε από τα αντιαεροπορικά πυρά και κατέπεσε στη θέση Μαρούλια, στο Κοντάρο.
Ο Ντούνης, βασισμένος σε λιμενικά έγγραφα αναφέρει τα εξής για το «Άρτεμις»:

«Το πλοίο τελώντας υπό γερμανική επίταξη, με πλοίαρχο τον Δημήτριο Ιω. Ρούσσο από την Λίμνη Ευβοίας, την 21ην Φεβρουαρίου 1943, ευρισκόμενο στον όρμο της Μήλου, βομβαρδίστηκε από συμμαχικά αεροπλάνα και βυθίστηκε με αποτέλεσμα να υπάρξουν 15 θύματα από το πλήρωμά του».
Σημειώνεται ότι το πλοίο είχε επιταχθεί από τις Γερμανικές Αρχές Κατοχής, και μετέφερε φορτίο πετρελαίου σε βαρέλια καθώς και στρατιωτικό υλικό.
Την ίδια ώρα τα αεροπλάνα έριξαν και δύο βόμβες κοντά στο εργοστάσιο Κλωναρίδη όπου υπήρχε αποθήκη με καύσιμα. Η μία που έπεσε δίπλα στην αποθήκη καυσίμων που είχαν εκεί οι Γερμανοί, δεν εξερράγη. Η άλλη έπεσε στην σπηλιά του Αριστείδη Παπαϊωάννου εκεί που είχε πέσει και μία γερμανική τον Απρίλιο του 1941 και είχε θάψει, τότε, τους ναυαγούς του «Μαρία Σταθάτου» που είχαν καταφύγει σ’ αυτήν. Άγνωστος ο αριθμός των θυμάτων.

Το «Άρτεμις Πίττα», πάντα κατά Ντούνην, (πρώην HEROLD, πρ. MAID OF ATHENS), κατά το ποίημα του Μπάϋρον· «Η Κόρη των Αθηνών», νηολογίου Χίου 92, κατά πληροφορίες του Δημήτρη Γκαλών που βρήκε στοιχεία σε γερμανικά αρχεία ότι στις 6.4.1941, πρώτη μέρα της γερμανικής επίθεσης, βομβαρδίστηκε στο λιμάνι του Πειραιά από τους Γερμανούς και βυθίστηκε αλλά αργότερα ανελκύσθη, επισκευάστηκε και ταξίδευε ως γερμανικό πλοίο μαζί με άλλα, επίτακτα.

Κατά Ντούνην το απωλεσθέν πλήρωμά του ήταν οι: Ιωάννης Στεφάνου, Υποπ/ρχος. Παναγιώτης Γουλιμής, Α’ Μηχανικός. Σπυρίδων Κοτσιμάρας, Β’ Μηχανικός. Ευάγγελος Καλούρης, Αρχ/κός. Κυριάκος Τσότσος, Θερμαστής. Ανδρέας Βεντουράτος, Θερμαστής. Σταύρος Μανουσάκης, Μάγειρας. Νικόλαος Σακελαρίδης, Ναύτης. Κων/νος Γαλανίδης, Ανθρακεύς. Κων/νος Γκιουλέκας, Ναύτης. Παντελής Κατσαΐτης, ναύτης. Αρτέμης Σιμιγδαλάς, Ναύτης. Σπυρίδων Λαλούσης Βοηθός Θαλ/λου. Αναστάσιος Βενιζέλος, Βοηθός Θαλ/λου.

Tο «Άρτεμις» ήταν φορτωμένο με καύσιμα. Τα βαρέλια με βενζίνη και πετρέλαιο, καθώς και άλλα είδη που επέπλεαν τα πήρε ο βοριάς και τα πήγε στην απέναντι αμμουδιά της Χιβαδολίμνης.
Κατά την συνήθεια των ημερών πολλοί εντόπιοι πήγαν να πάρουν τα πράγματα που ο βοριάς έβγαλε στην ακτή. Για να πάρουν το περιεχόμενο μερικών βαρελιών τα τρύπησαν με κασμά. Κάποια στιγμή έφτασε γερμανική περίπολος που συνέλαβε όσους εβρήκε επί τόπου και τους πήγε στον Σταθμό Χωρ/κής Αδάμαντος, όπου τους υπέβαλαν σε ανακρίσεις, με διερμηνέα τον Κλωναρίδη, για να μαρτυρήσουν και τους άλλους που είχαν πάει εκεί και έκαναν την ίδια δουλειά. Στο σημείο αυτό παραθέτουμε αυτούσιο ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Χαλκουτσάκη («H Mήλος στην Kατοχή») αρκετά κατατοπιστικό:
«Η ανάκριση γινόταν από Γερμανό αξιωματικό με διερμηνέα τον Κώστα Κλωναρίδη, έπαρχο Μήλου και επίτροπο της γερμανικής διοίκησης, όπως είχε αυτοανακηρυχθεί….Το μάζεμα από τα παράλια των πραγμάτων που έβγαζε η θάλασσα ήταν παράπτωμα ελαφρότερο από την κλεψιά. Και αφού συγχωρούσαν (οι Γερμανοί) τις κλεψιές δεν περίμεναν βαριά ποινή για την πράξη που έκαναν. Έτσι εύκολα κανείς στην ανάκριση θα έλεγε ποιούς άλλους είδε».

Στο τέλος συγκέντρωσαν περί τα 25 άτομα. Απ’ αυτούς επέλεξαν 14 τους οποίους επήραν το πρωΐ της 26ης Φεβρουαρίου και τους επήγαν στο «αμπέλι του Καλλέργου» στην Αλυκή και 2 τους τυφέκισαν με διαταγή του δ/τή της Μήλου πλοιάρχου Χανς Καβελμάχερ. (Χαλκουτσάκης, σελ. 63 κ.ε. Ο Καβρουδάκης, στο Ημερολόγιό του λέει πως συλλήψεις έγιναν στις 23 Φεβρουαρίου. Ίσως αναφέρεται σε δεύτερο κύμα συλλήψεων άλλων ατόμων που προέκυψαν μετά τις ανακρίσεις).

Η ανακοίνωση η οποία τοιχοκολήθηκε μετά την εκτέλεση, έχει ως εξής:
Προς τον Λαόν της Μήλου
Εξετέλεσα τους
1ον. Βασίλειον Ψαθάν του Ανδρέου εκ Τριοβασάλου
2ον. Παντελή Ψαθάν του Ανδρέου»
3ον. Κωνστ. Ψαθάν του Μιχαήλ»
4ον. Κων/νον Νίνον του Γεωργίου»
5ον. Ευάγγελον Ξυδού του Ανδρέου»
6ον. Αντώνιον Ραπανάκην του Σταματίου»
7ον. Στυλιανόν Βήχον του Μιχαήλ εκ Τρυπητής
8ον. Φραγκιόν Βήχον του Αντωνίου»
9ον. Θεμιστοκλήν Μάλλην ή Υψηλάντην του Πέτρου»
10ον. Εμμανουήλ Βήχον ή Ψαρράν.»
11ον. Ιωάννην Μαρκαντώνην του Μιχαήλ»
12ον. Πέρρον Κυρίτσην του Ιωάννου»
13ον. Αντώνιον Καμπουράκην του Μιχαήλ εκ Πλακών»
14ον Αντώνιον Βήχον του Δομέτη»
Διότι ελαφυραγώγησαν και έκλεψαν εκ του ατμοπλοίου «Άρτεμις» είδη ανήκοντα εις τον γερμανικόν στρατόν.
Εν Μήλω τη 26η Φεβρουαρίου 1943
Ο Διοικητής της Μήλου
Καβελμάχερ
Πλοίαρχος

(Ο Eυάγγελος Kαμπούρης, Γραμματέας της Kοινότητος Tρυπητής, γνώστης των πραγμάτων και των ονομάτων, αναφέρει ιδιογράφως πάνω σε ένα φύλλο τέτοιας ανακοίνωσης, που έχομε στα χέρια μας, ότι ο Φραγκιός Bήχος ήταν «εκ Πλάκας»).

Μετά από λίγες ημέρες, ο προσωρινός Δ/τής της Υποδιοικήσεως Χωροφ. Μήλου, ενωμοτάρχης Γεώργιος Βλάχος στέλνει με το αριθ. 4/11/84/15 Μαρτίου 1943 συνοδευτικό έγγραφο στους προέδρους των κοινοτήτων (πλην Αδάμαντος, που δεν είχε τυφεκισθέντες δημότες) το ελληνικό μέρος της ανακοίνωσης του Καβελμάχερ, «διά την τακτοποίησιν των ληξιαρχικών υμών βιβλίων». Για να συνταχθούν δηλ. οι ληξιαρχικές πράξεις θανάτου.

Η ανακοίνωση του Γερμανού Δ/τού δεν ήταν ειλικρινής σε ότι αφορά την πρόθεση των τυφεκισθέντων. Δεν έκλεψαν και δεν λαφυραγώγησαν από κανένα πλοίο τίποτε. Βρήκαν στην αμμουδιά ότι είχε βγάλει το κύμα και απ’ αυτά πήραν κάποια είδη, όπως γινόταν σε ευρεία έκταση στις αρχές του πολέμου και ακόμη μετά. Να σημειωθεί ότι μεταξύ των αντικειμένων που μάζεψαν ήσαν κάτι ξύλινες σανίδες, μια βούρτσα σφουγγαρίσματος, ένα ψάρι που σκότωσαν οι βόμβες, και άλλα τέτοια. (Χαλκουτσάκης, «Η Μήλος στην Κατοχή». σελ. 64).

Ήσαν συνηθισμένοι, οι κάτοικοι, σ’ αυτού του είδους την περισυλλογή προϊόντων ναυαγίου και μάλλον δεν επίστευαν οι άνθρωποι πως έκαναν κάτι επιλήψιμο. Το ίδιο είχε γίνει τις πρώτες ημέρες της κατοχής με το ημιβυθισμένο πλοίο «Πόπη» από το οποίο έβγαζαν είδη στρατιωτικού ρουχισμού και υποδήσεως μπροστά στα μάτια των Γερμανών που δεν το απαγόρευαν. Το ίδιο και με το «Σίφνος» που έβγαλε στην επιφάνεια βαρέλια με λάδι. Αλλά και σε όλες τις μηλέϊκες ακτές όλο και κάτι έβγαινε μέσα στην δίνη των πολεμικών γεγονότων και η περισυλλογή των ήταν καθημερινή πρακτική.
Υπήρξε μάλιστα και ένα έγγραφο που εάν το εγνώριζαν οι ενδιαφερόμενοι και εάν οι περιστάσεις το επέτρεπαν τότε, π.χ. εάν γινόταν δίκη σε Στρατοδικείο, θα μπορούσε να το επικαλεσθεί η υπεράσπιση, ως ελαφρυντικό. Πρόκειται για το από 25.7.1941 Υπηρεσιακό Σημείωμα της Υπ/σεως Χωρ/κής που έχει ως εξής:

Υποδ/σις Χωρ/κής Μήλου
«Υπηρεσιακόν Σημείωμα
Ότι τα εξαγώμενα είδη εκ των βυθισθέντων ατμοπλοίων εις τον λιμένα Αδάμαντος μεταφέρονται και πωλούνται ελευθέρως εκ Μήλου εν γνώσει των Γερμανικών και Ελληνικών Αρχών.
Μήλος τη 25η Ιουλίου 1941.
Ο Διοικητής της Υποδ/σεως»
(υπογραφή δυσανάγνωστη)

Δηλαδή δεν υπήρχε αντίρρηση των αρχών, ακόμη και των Γερμανών, για να βγαίνουν πράγματα μέσα από τα βυθισθέντα πλοία, και να τα ιδιοποιούνται οι κάτοικοι. Βέβαια η διαφορά των τότε ναυαγίων με το «Άρτεμις» ήταν ότι τα πρώτα ανήκαν στον ηττηθέντα εχθρό των Γερμανών, ενώ τα του «Άρτεμις» ήταν του στρατού κατοχής. Μια λεπτομέρεια που για τους απλούς άτυχους χωρικούς, θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς, δεν ήταν και εύκολα διακριτή.

Μετά την Απελευθέρωση, τον Φεβρουάριο του 1946, έγινε η εκταφή των εκτελεσθέντων παρουσία του δ/τού της Υποδ/σεως Χωροφυλακής Κεραμιδά, του προέδρου της Κοινότητος Αδάμαντος Ι. Καβρουδάκη, των συγγενών και άλλων. Τα λείψανα βρέθηκαν θαμμένα με τάξη σε δύο ντάνες, και υπήρχε κατάλογος κάθε ντάνας. Οι συγγενείς ήθελαν να τα πάρουν αλλά ο Κεραμιδάς βοηθούμενος από τον Καβρουδάκη τους έπεισε να μείνουν εκεί σε ένα κενοτάφιο που κτίστηκε γι’ αυτό το σκοπό. Πράγματι τα οστά τοποθετήθηκαν, σε ειδικά κασσάκια και τοποθετήθηκαν σε οστεοφυλάκιο σχήματος μικρής εκκλησίας στην θέση, περίπου, της εκτέλεσης. Η τοποθεσία πήρε αμέσως το όνομα· «Δεκατέσσερις». Ένας σταυρός και μια μαρμάρινη πλάκα με κατάλογο των ονομάτων των εκτελεσθέντων σηματοδοτούν το μνημείο και μνημονεύουν το γεγονός.

Η Ένωση Μηλίων Αθηνών με πρόεδρο τον Ευάγγελο Μπουρμπαχάκη και Γραμματέα τον Ευάγγελο Κουτσουδάκη υπέβαλε το καλοκαίρι του 1945 άκαρπη μήνυση κατά του Καβελμάχερ ως εγκληματία πολέμου.
Εκείνο τον καιρό, σύμφωνα με πληροφορίες από την Χλωρίδα Μοδινού-Σκαρβέλη, ο Καβελμάχερ είχε συλληφθεί στο Βερολίνο και έμεινε αιχμάλωτος των Ρώσων επί 8 χρόνια, γι’ αυτό, ίσως, και δεν δικάστηκε. Πέθανε στη Βόννη το 1954. Στην Σκαρβέλη, είχε εξομολογηθεί κάποια φορά μετά τον πόλεμο, πως για τον τυφεκισμό των 14ρων δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς αφού ο υπασπιστής του, Άζεντορφ, που ήταν φανατικός ναζί είχε αναφέρει το γεγονός στις ανώτερες αρχές που διέταξαν σκληρή και παραδειγματική τιμωρία.

Τον Οκτώβριο του 1945 η Ένωσις Μηλίων έστειλε χρήματα (2.000 δρχ.) στον Αρχιερατικό Επίτροπο, για να δοθούν εις την, κατά την κρίσιν του, απορωτέραν οικογένειαν των 14ρων, εις μνήμην του πολιτευτού Κυκλάδων Πέτρου Ράλλη. Τα χρήματα δόθηκαν στην Αικατερίνην χήραν Αντωνίου Καμπουράκη.

Άλλη μία περίπτωση φιλανθρωπικής στάσης απέναντι στις οικογένειες των 14ρων υπήρξε το γεγονός ότι κατά τα τέλη του 1946, διανεμήθηκαν ζεύγη υποδημάτων, που απεστάλησαν μερίμνη του βουλευτού κ. Δροσοπούλου σε υπαλλήλους και συνταξιούχους, και σε «θύματα των τυφεκισθέντων 14 πατριωτών, συμμετέχοντα εις την διανομήν υπό την ιδιότητά των ως συνταξιούχων».
Φαίνεται πως οι συγγενείς των θυμάτων εζήτησαν να λάβουν πολεμική σύνταξη, αλλά το αίτημά τους δεν ικανοποιήθηκε. Αυτό εξάγεται από έγγραφο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους προς τον Πρόεδρον της Κοινότητος Πλάκας Μήλου, το οποίο αναφέρεται στην απόρριψη της αιτήσεως της Σοφίας χήρας Παντελή Ψαθά (ενός εκ των θυμάτων) ήδη συζύγου Γεωργίου Μαυρογιάννη, περί κανονισμού πολεμικής συντάξεως.

Με πρωτοβουλία του τότε δημάρχου Μήλου Κώστα Ψαρομήλιγκου καθιερώθηκε, η τέλεση ετησίως μνημοσύνου των εκτελεσθέντων, στο προαύλιο του Οστεοφυλακίου κατά την επέτειο της εκτελέσεως. Εκφωνούνται λόγοι, κατατίθενται στέφανα και αθλητές μεταφέρουν την ελληνική σημαία, από τα χωριά, στον χώρο της εκδήλωσης.



ΠΗΓΗ ΕΡΤ

Στα μαύρα χρόνια της κατοχής, μία νεανική σπίθα μετατρέπεται σε δάδα αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας, ήταν η ΕΠΟΝ η οργάνωση των νέων.

Από το αρχείο του ert.gr δημοσιεύουμε συνέντευξη με την πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών και Φίλων της ΕΠΟΝ (ΠΕΑΦΕ), Γεωργία Μαχαίρα.

-Πότε ιδρύθηκε η ΕΠΟΝ;

-Ήταν 23 Φεβρουαρίου 1943 όταν με χίλιες προφυλάξεις νεολαίοι της εποχής συγκεντρώθηκαν σε ένα σπίτι στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3 στος Αμπελόκηπους, και ίδρυσαν την ΕΠΟΝ την ενιαία πανελλαδική οργάνωση νέων. «Μαγιά» της ήταν δέκα οργανώσεις που αυτοδιαλύθηκαν για να συγχωνευτούν στην ΕΠΟΝ και «πρόγονος» που η δομή, η συγκρότηση και η εμπειρία της, έπαιξε σημαντικό ρόλο ήταν η ΟΚΝΕ.

Οι οργανώσεις νέων που συγχωνεύτηκαν ήταν: “Αγροτικής Νεολαίας Ελλάδος”, “Ενιαίας Εθνικοαπελευθερωτικής Εργατοϋπαλληλικής Νεολαίας”, “Ενιαίας Μαθητικής Νεολαίας”, “Ένωσης Νέων Αγωνιστών Ρούμελης”, “Θεσσαλικού Ιερού Λόχου”, “Λαϊκής Επαναστατικής Νεολαίας”, “Λεύτερης Νέας”, “Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδος”, “Σοσιαλιστικής Επαναστατικής Πρωτοπορίας Ελλάδος”, “Φιλικής Εταιρείας Νέων”.

β) Αντιπροσωπεία του ΕΑΜΝ Μακεδονίας, Πελοποννήσου και τα μέλη της ΚΕ του ΕΑΜΝ.

γ) Αντιπροσωπεία του Εθνικού Συμβουλίου των Φίλων της Νέας Γενιάς.

-Ποια ήταν τα πρώτα βήματα;

-Μέσα στα σκληρά χρόνια της κατοχής, οι νεολαίοι βγάζουν και έντυπο τη «Νέα Γενιά», όργανο του κεντρικού συμβουλίου της ΕΠΟΝ. Το πρώτο φύλλο βγήκε στις 22/3/1943 και είναι λίγες μέρες πριν την εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821, με την οποία κάνει παραλληλισμό, για τον αγώνα ενάντια στη σκλαβιά.
Και αμέσως ξεκινάει το πλούσιο έργο της ΕΠΟΝ. Ιδρύει σχολεία σε ελεύθερες περιοχές, λέσχες πολιτισμού, δενδροφυτεύσεις, καμπάνιες ενάντια στα ναρκωτικά και τη διαφθορά, αλλά και συνθήματα σε τοίχους, ενημέρωση με τα χάρτινα χωνιά, τους τηλεβόες της εποχής. Ένα από τα συνθήματα της ΕΠΟΝ, ήταν «πολεμάμε και τραγουδάμε». Το σύνθημα «πολεμάμε και τραγουδάμε», δεν ήταν τυχαία έκφραση. Βγήκε από το ξεχωριστό σμίξιμο της χαράς και της πάλης και σήμανε το πιό πλέριο δόσιμο στο ιδανικό του αγώνα, που γίνεται αποπλήρωση και ευτυχία, χαρά και μεθύσι και προέρχονταν από τον πιό δυνατό έρωτα που ένοιωσαν ποτέ τα νιάτα. Τον έρωτα για τη λευτεριά.

-Mιλήστε μας για τη δράση της ΕΠΟΝ.

-Η ΕΠΟΝ καλεί σε μαζική συμμετοχή στην κηδεία του Κωστή Παλαμά, διαδηλώνει μαζί με χιλιάδες λαού ενάντια στην πολιτική επιστράτευση στις 5 Μάρτη 1943, δηλαδή στην απόπειρα να μεταφερθεί εργατικό δυναμικό από την Ελλάδα, στα εργοστάσια των ναζί, από όπου πιθανότατα δεν θα επέστρεφε ποτέ. Και κερδίζει αφού η μάχη ενάντια στην πολιτική επιστράτευση γίνεται η μοναδική νικηφόρα του είδους στην κατεχόμενη Ευρώπη.

Η ΕΠΟΝ έχει και παιδικό τμήμα, τα αετόπουλα (ένα ποιηματάκι ήταν: είμαστε αετόπουλα με ελεύθερη καρδιά, χαρούμενα ελληνόπουλα και του λαού παιδιά), ενώ οι ΕΠΟΝίτες πλαισιώνουν και τις γραμμές του ΕΑΜ (υπολογίζονται σε 28.000 οι νέοι της ΕΠΟΝ που συμμετέχουν στο ΕΑΜ).
Διαδηλώνουν ενάντια στη βουλγάρικη κατοχή της Μακεδονίας και γενικά στα δύσκολα κατοχικά χρόνια, πληρώνουν βαρύ φόρο αίματος στον αγώνα για απελευθέρωση.

Μέσα σε όλα, οι ΕΠΟΝίτες δίνουν τη μάχη να υπάρξει αθλητισμός, να κρατηθεί η νεολαία στα γυμναστήρια και όχι στους τεκέδες, που θα βόλευε τον κατακτητή. Τους οποίους τεκέδες σε αρκετές περιπτώσεις έσπασαν και έκλεισαν οι ΕΠΟΝίτες.

Τα γυμναστήρια γίνονται «κρυφά σχολειά» και κέντρα απελευθερωτικής δράσης, αφού η μαζικότητα που εξασφαλίζουν, διευκολύνει τη μαζική δράση. «Γερό κορμί, γερό μυαλό», είναι ένα από τα συνθήματα των ΕΠΟΝιτών.

-Ποια είναι τα συμπεράσματα – μηνύματα από τη δράση της ΕΠΟΝ, για τη σημερινή περίοδο που διανύουμε;

-Στις μέρες μας που οι απόπειρες επανεμφάνισης νοσταλγών του φασισμού – ναζισμού, επιβάλλεται να απαντηθούν και να μην τους δοθεί έδαφος ανάπτυξης, η Πανελλήνια Ένωση Αγωνιστών και Φίλων της ΕΠΟΝ (σήμερα πιά στελεχώνεται σε μεγάλο βαθμό από απογόνους ΕΠΟΝιτών), επιχειρεί με σειρά δραστηριοτήτων να κρατήσει ψηλά τα μηνύματα της συλλογικής δράσης, ενάντια σε κάθε δυνάστη.

Συνέντευξη: Νάσος Μπράτσος

ΠΗΓΗ ΕΡΤ

Ξεπερνούν τα 100 πλέον τα κρούσματα του κοροναϊού στην Ιταλία. Μόνο στην περιφέρεια της Λομβαρδίας, όπως ανακοίνωσε πριν λίγο στο Μιλάνο ο περιφερειάρχης Ατίλιο Φοντάνα, οι θετικοί στον ιό είναι 89. Πρόσθεσε ότι σε όλη την Ιταλία τα κρούσματα του κοροναϊού είναι σίγουρα πάνω από εκατό.

Στο μεταξύ, τις ώρες αυτές πραγματοποιούνται εκατοντάδες εξετάσεις σε άτομα που ενδέχεται να ήλθαν σε επαφή με τους ασθενείς και αναμένονται το γρηγορότερο δυνατό τα σχετικά αποτελέσματα. Όπως έγινε γνωστό χθες βράδυ, απαγορεύεται η είσοδος και η έξοδος από τα χωριά και κωμοπόλεις στις οποίες σημειώθηκαν τα περισσότερα κρούσματα. Σε όποιον δεν σεβαστεί την απαγόρευση θα μπορούν να επιβληθούν και ποινικές κυρώσεις.



ΑΠΕ

Περισσότεροι από 1,3 εκατ.  πολίτες καλούνται σήμερα στις κάλπες για τις τοπικές εκλογές στην πόλη-κρατίδιο του Αμβούργου, η οποία τα τελευταία τουλάχιστο δέκα χρόνια αποτελεί προπύργιο του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD).

Θα κατορθώσει το SPD να κερδίσει και πάλι τις εκλογές ή θα ηττηθεί για πρώτη φορά από τον κυβερνητικό του εταίρο, τους Πράσινους και θα αποκτήσει το Αμβούργο τον πρώτο του Πράσινο Δήμαρχο; Θα διατηρήσει τα ποσοστά του (15,9%) το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) ή θα χάσει, όπως εκτιμάται, και την δεύτερη θέση με ιστορικά χαμηλό ποσοστό, επιβεβαιώνοντας την κατάσταση κρίσης, μετά και τυις εκλογές στην Θουριγγία; Οι Φιλελεύθεροι (FDP), οι οποίοι βγαίνουν από την ίδια κρίση, θα εξασφαλίσουν τελικά την είσοδό τους στο τοπικό Κοινοβούλιο; Και ποιο θα είναι το ποσοστό της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD), σε μια περιοχή η οποία παραδοσιακά κινείται σε κεντροαριστερές ιδεολογίες; Με αυτά τα ερωτηματικά, οι σημερινές εκλογές παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όλα τα κόμματα.

Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση του ZDF, το SPD παραμένει πρώτο με 39% (45.6% στις εκλογές του 2015), οι Πράσινοι κερδίζουν καθαρά την δεύτερη θέση με 24%, ενώ το CDU πέφτει στην τρίτη θέση με το ιστορικά χαμηλό για την χανσεατική πόλη 12%, η Αριστερά παραμένει σταθερή στο 8,5%, η AfD σχεδόν στο ποσοστό του 2015 με 6% και το FDP στο όριο εισόδου στην Βουλή, με 5%, από 7,4% που είχαν λάβει στις προηγούμενες εκλογές.

Ο πιθανότερος κυβερνητικός συνασπισμός θα είναι μεταξύ SPD και Πρασίνων με σοσιαλδημοκράτη επικεφαλής, όπως και μέχρι σήμερα. Εάν μάλιστα επιβεβαιωθούν τα προγνωστικά, κανένα κυβερνητικό σχήμα δεν θα είναι εφικτό χωρίς την συμμετοχή είτε του SPD είτε των Πρασίνων. Σύμφωνα πάντως με τα αποτελέσματα δημοσκόπησης, το 60% των κατοίκων της περιοχής κρίνουν θετικά το έργο της κυβέρνησής τους.

Θριαμβευτής των εκλογών του 2015 ήταν ο σημερινός Αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς, ο οποίος ωστόσο τον Μάρτιο του 2018 εγκατέλειψε το Αμβούργο προκειμένου να αναλάβει ομοσπονδιακά κυβερνητικά καθήκοντα. Τον διαδέχθηκε ο Πέτερ Τσέντσερ.

Τα πρώτα αποτελέσματα των exit polls αναμένεται να γίνουν γνωστά στις 19:00 (ώρα Ελλάδος).



ΑΠΕ

Μία κρίσιμη νίκη στην Νεβάδα, στην εσωκομματική ψηφοφορία των Δημοκρατικών για την ανάδειξη υποψηφίου για τις προεδρικές εκλογές του 2020, πέτυχε ο Μπέρνι Σάντερς, σύμφωνα με τα αρχικά αποτελέσματα, ενώ ο Τζο Μπάιντεν κερδίζει τη δεύτερη θέση, ένα αποτέλεσμα που μπορεί να αναπτερώσει τις ελπίδες της εκστρατείας του.

Με καταμετρημένο το 43% των ψήφων, ο γερουσιαστής του Βερμόντ συγκεντρώνει το 47% και ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ το 21%. Ο Πιτ Μπούτιτζετζ, πρώην δήμαρχος της πόλης Σάουθ Μπεντ στην Ιντιάνα, λαμβάνει το 15%, η γερουσιαστής Ελίζαμπεθ Γουόρεν το 9%, ενώ ακολουθούν η γερουσιαστής Έιμι Κλόμπουτσαρ και ο ακτιβιστής δισεκατομμυριούχος Τομ Στάιερ ακολουθούν με 4% καθένας.

«Κερδίσαμε την Νεβάδα! Οικοδομούμε ένα πρωτοφανές λαϊκό κίνημα και μαζί δεν υπάρχει κάτι που δεν μπορούμε να πετύχουμε», δήλωσε ο Σάντερς με ανάρτησή του καθώς είναι μακράν ο πρώτος και ξεπέρασε τις προσδοκίες διευρύνοντας την εκλογική του βάση.

Με αυτό το θρίαμβο o γερουσιαστής ενισχύει περαιτέρω τη δυναμική της υποψηφιότητάς του στην κούρσα για το χρίσμα του κόμματος του, ενόψει της «Σούπερ Τρίτης», στις 3 Μαρτίου, όταν θα ψηφίσουν δεκατέσσερις πολιτείες και θα κριθεί τεράστιος αριθμός αντιπροσώπων στο εθνικό συνέδριο του κόμματος.

Ποιοι τον ψήφισαν

Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα, ο Σάντερς ενισχύθηκε από ψήφους των λατινοαμερικανών, που αντιπροσωπεύουν 1 στους 5 ψηφοφόρους στη Νεβάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Καλιφόρνια και το Τέξας έχουν σημαντικούς λατινοαμερικανικούς πληθυσμούς.

Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις στις συνελεύσεις των ψηφοφόρων που πραγματοποίησε η Edison Research, ο Σάντερς συνέτριψε τους υπόλοιπους υποψηφίους όσον αφορά τους ισπανόφωνους ψηφοφόρους και ήρθε δεύτερος μετά τον Μπάιντεν στις ψήφους των μαύρων. Ήταν η κορυφαία επιλογή των ψηφοφόρων κάτω των 65 ετών. Κέρδισε επίσης στην ομάδα των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ανδρών και γυναικών.

Ο Σάντερς ήταν η κορυφαία επιλογή των ψηφοφόρων που δηλώνουν ανεξάρτητοι. Και ίσως το σημαντικότερο για την εκστρατεία του είναι το γεγονός ότι επικράτησε του Μπάιντεν μεταξύ των ψηφοφόρων που θεωρούν πως η κορυφαία προτεραιότητα στις εκλογές του Νοεμβρίου είναι να ηττηθεί ο Ντόναλντ Τραμπ.

Όλα αυτά είναι καλά νέα για τον Σάντερς. Αν καταφέρει να αιφνιδιάσει κερδίζοντας και στη Νότια Καρολίνα στις 29 Φεβρουαρίου, θα βρεθεί σε εξαιρετική θέση ενόψει των αναμετρήσεων της Σούπερ Τρίτης στις 3 Μαρτίου.

Η διεύρυνση του προβαδίσματος του Σάντερς έρχεται μετά τις πρωτιές του βετεράνου πολιτικού στους δύο προηγούμενους προκριματικούς γύρους στην Αϊόβα και στο Νιου Χάμσαϊρ, που όμως δεν είναι ιδιαίτερα αντιπροσωπευτικές πολιτείες του συνολικού εκλογικού σώματος ή της βάσης των Δημοκρατικών.

Κι ενώ τα σημερινά αποτελέσματα ενθάρρυναν τους υποστηρικτές του υποψήφιου, αύξησαν παράλληλα τις ανησυχίες σε κύκλους των Δημοκρατικών που φοβούνται ότι είναι υπερβολικά φιλελεύθερος για να νικήσει τον Τραμπ.

Ο Αμερικανός πρόεδρος συνεχάρη τον ενδεχόμενο αντίπαλό του γράφοντας στο Twitter το εξής: «Φαίνεται ότι ο Τρελός Μπέρνι τα πάει καλά στη Σπουδαία Πολιτεία της Νεβάδα. Ο Μπάιντεν και οι υπόλοιποι μοιάζουν τόσο αδύναμοι και αποκλείεται ο Μίνι Μάικ να αρχίζει ξανά την εκστρατεία του μετά τη χειρότερη εμφάνιση στην ιστορία των προεδρικών ντιμπέιτ. Συγχαρητήρια, Μπέρνι και μην τους επιτρέψεις να το αρπάξουν από εσένα».


ΠΗΓΗ ΕΦΣΥΝ

Οκτώ νεκροί και είκοσι πέντε τραυματίες είναι ο μέχρι στιγμής τραγικός απολογισμός του σεισμού των 5,7 βαθμών, που έπληξε στις 09:23 (07:53 ώρα Ελλάδας) περιοχή στα σύνορα της Τουρκίας με το Ιράν.

Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, δήλωσε πως πέντε από τους τραυματίες μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο και πως υπάρχουν παγιδευμένοι στα συντρίμμια κτιρίων που έχουν καταρρεύσει.

Συνεργεία εστάλησαν στην πόλη Βαν με τον κυβερνήτη της επαρχίας, που συνορεύει με το Ιράν, να κάνει λόγο για «ζημιές σε κατοικημένες ζώνες». «Στείλαμε ομάδες διάσωσης» δήλωσε νωρίτερα ο Ιρανός αξιωματούχος αναφέροντας ότι η περιοχή που επλήγη κοντά στην ιρανική επαρχία του Δυτικού Αζερμπαϊτζάν δεν είναι κατοικημένη.

Η δόνηση είχε εστιακό βάθος 5 χιλιόμετρα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Μεσογειακό Σεισμολογικό Κέντρο (EMSC), ενώ το δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο TRT World μετέδωσε πως έγινε αισθητός σε 43 χωριά.

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της Εθνικής Υπηρεσίας Διασώσεων, Μοζταμπά Χαλεντί, προκλήθηκαν ζημιές σε άγνωστο αριθμό κατοικιών σε τέσσερα χωριά κοντά στο επίκεντρο.

Ο σημερινός σεισμός καταγράφεται μετά το χτύπημα του Εγκέλαδου στη γειτονική χώρα την 27η Ιανουαρίου, όταν 41 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

Δήλωση Λέκκα

Ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) σχολίασε ότι το ρήγμα του σεισμού του περασμένου μήνα κινήθηκε τελικά ανατολικά και βόρεια και όχι δυτικά όπως φοβόμασταν.

Σε δηλώσεις του στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο ο καθηγητής εξήγησε πως η περιοχή της σημερινής δόνησης είναι πολύ υποβαθμισμένη με κακά κτίρια και γι' αυτό υπήρξαν σοβαρές συνέπειες.

Επίσης, ανέφερε ότι η εκτίμηση των σεισμολόγων για επικείμενο μεγάλο σεισμό στην Κωνσταντινούπολη παραμένει πάντα σε ισχύ και όσο ο σεισμός αυτός αργεί να εκδηλωθεί τόσο αυξάνονται οι ανησυχίες για το μέγεθος του.

Τέλος, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε τη συμπαράστασή του στην Τουρκία και το Ιράν, που δοκιμάζονται από τον καταστροφικό σεισμό. «Ειλικρινή συλλυπητήρια στις οικογένειες των θυμάτων και ευχές για ταχεία ανάρρωση στους τραυματίες. Οι σκέψεις μας είναι σε όλους τους πληγέντες και στις ομάδες διάσωσης» σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση.

ΠΗΓΗ ΕΦ.ΣΥΝ ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters και Γαλλικό Πρακτορείο

Ένας 70χρονος στην επαρχία Χουμπέι της Κίνας μολύνθηκε από τον νέο κοροναϊό, όμως δεν παρουσίασε συμπτώματα παρά μόνο 27 ημέρες αργότερα, ανακοινώθηκε το Σάββατο 22 Φεβρουαρίου από την τοπική κυβέρνηση, κάτι που σημαίνει πως η περίοδος επώασης του ιού μπορεί να είναι πολύ πιο μακρά από τις 14 ημέρες που πιστεύεται σήμερα ότι είναι.

Μια μεγαλύτερη περίοδος επώασης θα μπορούσε να περιπλέξει τις προσπάθειες να περιοριστεί η διάδοση της επιδημίας, η οποία έχει στοιχίσει μέχρι στιγμής τη ζωή σε περισσότερους από 2.000 ανθρώπους και έχει επεκταθεί έξω από την Κίνα.

Ο άνδρας, του οποίου ανακοινώθηκε μόνο το επίθετο, Τζιάνγκ, μετέβη στις 24 Ιανουαρίου με το αυτοκίνητό του στη Σενόνγκτζια, στη βορειοδυτική Χουμπέι, από την ανατολική Εζού, όπου ήρθε σε επαφή με την αδελφή του, η οποία είχε μολυνθεί, σύμφωνα με τον ιστότοπο της κυβέρνησης της Χουμπέι, της επαρχίας που αποτελεί το επίκεντρο του ιού.

Παρουσίασε πυρετό στις 20 Φεβρουαρίου και διαγνώσθηκε θετικός στον κοροναϊό μία ημέρα αργότερα, σύμφωνα με την ανακοίνωση της κυβέρνησης της Χουμπέι.



ΑΠΕ

Σύμφωνα με τους γιατρούς, η Κική Δημουλά έπασχε από αναπνευστική ανεπάρκεια, και πέθανε από ανακοπή καρδιάς.

Αναλυτικά το ιατρικό ανακοινωθέν

«Η ακαδημαϊκός και ποιήτρια κα. Κική Δημουλά προσήλθε  στο Θεραπευτήριο ΥΓΕΙΑ στις 02/02/20 λόγω χρόνιας αναπνευστικής ανεπάρκειας.

Σήμερα στις 22/02/20 και ώρα 17:56 απεβίωσε λόγω καρδιακής ανακοπής σε έδαφος σοβαρής χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας και καρδιακής ανεπάρκειας».

Ποια ήταν η Κική Δημουλά

Η Κική Δημουλά γεννήθηκε το 1931 στην Αθήνα όπου κι έζησε. Παντρεύτηκε τον πολιτικό μηχανικό και ποιητή ‘Αθω Δημουλά, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά. Εργάστηκε ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος επί 25 χρόνια. Το 2002 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Το 2015 αναγορεύτηκε σε επίτιμη διδάκτορα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ποιήματα της έχουν μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες – αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά,ιταλικά, σουηδικά κ.ά.

Το πολυβραβευμένο έργο της έχει μεταφραστεί σε πολλές ξένες γλώσσες και τιμηθεί με βραβεία και διακρίσεις που ξεκινούν από το 1972, με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Το λίγο του κόσμου». Με το ίδιο βραβείο τιμήθηκε το 1989 για τη συλλογή της «Χαίρε ποτέ» και το 1995 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή «Η εφηβεία της λήθης». Το 2001 τής απονεμήθηκε το Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου της, και Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής, από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο.

Το 2009, τιμήθηκε το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας, ενώ το 2010 με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου της.

Το 2010, με την ευκαιρία της βράβευσης της με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του ποιητικού και του πεζού έργου της η Κική Δημουλά έγραψε αυτοβιογραφούμενη:

«Ένα βιογραφικό σημείωμα πρέπει, αφού γραφτεί, να μείνει επ’ αρκετόν καιρό κρεμασμένο στον αέρα από ένα τσιγκέλι αυστηρότητας, ώστε να στραγγίξουν καλά τα στερεότυπα, οι ωραιοποιήσεις, η ρόδινη παραγωγικότης και ο πρόσθετος ναρκισσισμός, πέραν εκείνου που ενυπάρχει στη φύση μιας αυτοπαρουσίασης.

Μόνον έτσι βγαίνει το καθαρό βάρος: το ήθος που επέβαλες να τηρεί η προσπάθειά σου.Τα πόσα βιβλία έγραψε κανείς, πότε τα εξέδωσε, ποιες μεταφράσεις τα μεταναστεύουν σε μακρινές ξένες γλώσσες και ποιες διακρίσεις τα χειροκροτούν είναι τόσο τρέχοντα, όσο το να πεις ότι μέσα σ’ έναν βαρύτατο χειμώνα υπήρξαν και κάποιες μέρες με λαμπρή λιακάδα. Ωστόσο, επειδή αυτό είναι το υλικό της πεπατημένης, που δεν μπορεί να συνεχίσει τη χάραξή της με συνεσταλμένες καινοτόμες επιφυλάξεις, γεννήθηκα στην Αθήνα το 1931. Η παιδική ηλικία πέρασε χωρίς να αναδείξει το «παιδί θαύμα».

Το 1949, τελειώνοντας το Γυμνάσιο, υπέκυψα εύκολα στο «πρέπει να εργαστείς», και εργάστηκα στην Τράπεζα της Ελλάδος είκοσι πέντε χρόνια. Ανώτερες σπουδές: η μακρά ζωή μου κοντά στον ποιητή ‘Αθω Δημουλά. Χωρίς εκείνον, είμαι σίγουρη ότι θα είχα αρκεστεί σε μια ρεμβαστική, αμαθή τεμπελιά, προς την οποίαν, ίσως και σοφά, ακόμα ρέπω. Του οφείλω το λίγο έστω που της ξέφυγα, την ατελή έστω μύησή μου στο τι είναι απλώς φωνήεν στην ποίηση και τι είναι σύμφωνον με την ποίηση, του οφείλω ακόμα την πικρότατη δυνατότητα να μπορώ σήμερα, δημόσια, να τον μνημονεύω εις επήκοον της πολυπληθούς λήθης. Αυταπαρνητική, παραχωρήθηκα στο ρόλο της μητέρας και με τρυφερή γενναιότητα άκουσα να προσφωνούμαι «γιαγιά».

Κυλώ τώρα με ψυχραιμία και χωρίς βλέψεις διαιωνίσεως μέσα σ΄ αυτές τις νέες παρακαμπτήριες του αίματός μου. Κυλώ και, όσο πλησιάζω στις εκβολές, όλο και ονειρεύομαι ότι θα μου πετάξει η ποίηση ένα σωσίβιο ποίημα. Δεν νιώθω δημιουργός. Πιστεύω ότι είμαι ένας έμπιστος στενογράφος μια πολύ βιαστικής πάντα ανησυχίας, που κατά καιρούς με καλεί και μου υπαγορεύει κρυμμένη στο ημίφως ενός παραληρήματος, ψιθυριστά, ασύντακτα και συγκεκομμένα, τις ακολασίες της με έναν άγνωστο τρόπο ζωής.